De donkerte voorbij,
De grenzen voorbij,
Het leven voorbij.
In nevelen was jij lange tijd gehuld,
Om vanuit de nevelen tot de kern van jezelf te kunnen komen.
Steeds meer laagjes vielen van je af,
Beetje bij beetje kwam je ziel weer vrij.
Alle pijn, verdriet, boosheid en gemis die zo lang in je opgesloten zaten,
Hebben hun weg naar buiten kunnen vinden.
Alzheimer gaf je de tijd om dat te kunnen doen,
Steeds meer sloot jij je af voor de buitenwereld,
Je leefwereld werd steeds kleiner.
Toch groeide de ruimte van binnenuit stilaan steeds een beetje meer,
Tot het moment van totale bevrijding,
Waarin jij je laatste adem uitblies.
Manja

Liefde leeft altijd voort, waar het leven eindig is.

Vrijdagmiddag om kwart voor vijf stapte ik in de auto. De rolstoel in de kofferbak, Leggy naast mij op de bijrijdersstoel en een logeertasje op de achterbank, omdat ik deze avond (voor het eerst) bij mijn broer zou blijven slapen. Nooit gedacht dat het nu, in coronatijd, zo druk zou zijn op de weg. Het was soms echt stilstaan en filerijden op de A2 en terwijl het langzaam begon te regenen daalde de temperatuur. Ik vertrok met bijna dertig graden vanuit Haarlem en kwam na ruim twee uur aan in Bavel, waar de thermometer slechts de twintig graden aantikte. Zo’n lange zit in dezelfde houding is niet heel lekker voor mijn lijf. Enigszins gebroken belde ik dan ook aan bij Jorn. Na een snelle hap zijn we samen naar het uitvaartcentrum van Dela in Breda gereden voor de ‘Walk by’ om afscheid te nemen van onze bonuspapa.

Het was iets verder dan gedacht, dus we moesten haast maken en ja, ik en haast gaan niet samen.

Op de parkeerplaats van de Dela zag ik ons pap uit de auto stappen en verderop zag ik wat nichten en neven lopen. Pa gaf een dikke knuffel en terwijl hij zijn paraplu boven mijn hoofd hield, kon ik mijn prothese aandoen. Daarna liepen we langzaam en voorzichtig naar de entree, want de tegels waren nat en dus glad. Eenmaal binnen deden we een mondkapje op en liepen we de zaal in waar Anton lag. Mirèn, de dochter van Anton, had mooie foto’s neergezet om hem op die manier te herdenken. Naast de kist stonden prachtige bloemen, ook wij hadden een mooi boeket laten verzorgen namens mama, de kinderen en kleinkinderen. Op de achtergrond hoorde ik het nummer van Wim Sonneveld ‘Het tuinpad van mijn vader’. Zo mooi. Omdat ik niet langs de rij mensen wilde lopen, probeerde ik achterlangs te gaan, wat met mijn been eigenlijk geen doen was. Waarom kies ik altijd de moeilijkste weg? ????

Pas toen ik Anton, de man van mijn moeder en de fantastische opa van mijn kinderen in de kist zag liggen, kwam het besef dat het echt was.

De tranen rolden over mijn wangen toen ik hem zag. Hij leek in de verre verte niet meer op de man die hij altijd was geweest. Charmant, knap, sterk, stoer en altijd tot in de puntjes verzorgd. Alzheimer heeft hem letterlijk uitgekleed. Ik nam plaats op één van de stoelen in het zitje naast de kist en pa kwam troostend naast me zitten. Door de coronamaatregelen was het eigenlijk allemaal best ongemakkelijk en onduidelijk wat wel en niet was toegestaan. Mondkapjes waren verplicht, waardoor ik in eerste instantie niet iedereen meteen herkende. Handen schudden mocht niet, laat staan knuffelen, maar dat was een onmogelijke opgave. Sommige gasten die ik lang niet meer gezien had, liepen langs de kist en gingen meteen, na een knikje onze kant op, weer door naar buiten. Ik had ze zo graag even willen spreken. Een ander durfde wel naar ons toe te komen om een elleboog te geven en een enkeling gaf toch stiekem een hand of die knuffel, die we zo hard nodig hadden.

Toen alle mensen weg waren, was het tijd om met de familie afscheid te nemen.

De persoonlijke brieven die we op zijn 89ste verjaardag aan Anton hadden voorgelezen legden we bij hem, we zeiden hem gedag en sloten samen de kist. Dit voelde als het definitieve afscheid. Bij de auto deed ik mijn been af en reed ik samen met Jorn, beiden behoorlijk onder de indruk van de walk by, naar huis om daar met een glaasje wijn herinneringen op te halen en een goed gesprek te voeren. Zo vaak zitten we als broer en zus niet bij elkaar en het was fijn om weer eens één op één met broerlief te praten over onze levens. Ruim na twaalven gingen we naar boven. Jorn was zo lief om zijn slaapkamer aan mij af te staan en zelf op een matras op de grond op zolder te slapen. ???? Ach, hij is gewend te kamperen en moet iets voor zijn zusje over hebben, toch? In de badkamer had hij een plastic stoel neergezet, zodat ik veilig kon douchen. Top geregeld! Ik weet je huis wonen broer, ik heb er een gezellig logeeradresje bij! ????

De uitvaart

De volgende ochtend twijfelde ik over wat ik aan zou trekken.

Natuurlijk had ik verschillende jurkjes meegenomen, zodat ik kon kiezen, maar het was zwaar bewolkt en de temperatuur schommelde rond de twintig graden. Een jasje had ik niet meegenomen, beetje stom, maar ik was ervan uitgegaan dat het warmer zou zijn. Mijn blauwe jurkje verwisselde ik op het laatste moment nog voor een zwarte legging en lange blouse met mouwen. Na twee bakjes koffie was ik er klaar voor en deed ik mijn prothese, die in de nacht was opgeladen, aan. Frank en Sven kwamen ons ophalen en niet veel later sloot ook Alexandra aan. Samen gingen we naar de Korenmolen de Hoop om voorafgaand aan de uitvaart  te brunchen. Manja, Bart en Nicky kwamen binnen, toen wij net aan de koffie zaten. We hebben de uitvaart door gesproken en ook hier weer fijne herinneringen opgehaald.

Een plaats voor rust & bezinning.

Met drie auto’s reden we achter elkaar aan naar de iets verderop gelegen begraafplaats De Lichtenberg, waar we in de aula definitief afscheid zouden nemen van Anton. Of misschien beter gezegd, zijn leven zouden vieren. Ik mocht iets eerder naar binnen, om te kijken waar ik het beste kon zitten of staan als ik mijn woordje zou doen. Het was een kleine, maar intieme ruimte. De kist stond voorin tussen prachtige bloemen en foto’s. De stoelen waren opgedeeld in setjes en er was rekening gehouden met de verplichte anderhalve meter afstand. Snel maakte ik wat foto’s voor Lynn, die op afstand meeleefde. De deur ging open en de familie mocht naar binnen. Vanwege de coronamaatregelen waren er maar twintig mensen toegestaan in deze ruimte, vandaar dat er twee groepen gemaakt waren. De tweede sessie was bedoeld voor de vrienden van Mirèn.

Liefde houdt je in leven. Ook als je er niet meer bent. Lief leven.

De uitvaartbegeleidster opende de bijeenkomst en gaf Mirèn het woord, die een mooi verhaal en grappige anekdotes vertelde over het leven van en met haar vader. Daarna was de beurt aan Manja, die op haar manier vertelde wat Anton voor mijn moeder en ons betekend heeft. Heel verdrietig dat ons mams, ook getroffen door die vreselijke ziekte dementie, er niet bij kon zijn. Tussen de sprekers door zorgde Edwin, de vriend van Mirèn, voor muziek. Mooie oude nummers uit Anton zijn tijd.

Gespannen liep ik voorzichtig naar voren, toen ik werd aangekondigd. Ik zette mijn krukken tegen de statafel en hield mezelf staande door de tafel goed vast te houden. Ik haalde mijn leesbril, die tevens fungeert als diadeem, van mijn hoofd, maar zag dat ik het ook zonder kon. Ik had de tekst namelijk afgedrukt met lettergrootte veertien, haha. ???? In mijn verhaal vertelde ik niet alleen wat hij voor mijn moeder en ons betekend heeft, maar lag de nadruk vooral op het feit dat hij een geweldige opa was.

Een opa die…

Altijd met Sven, Lynn en Nicky door de tuin struinde.
Hen alles leerde over de planten, het gazon en molshopen.
Met hen voetbalde met houten stokjes als doelpalen.
Samen honkbal speelde met de jassen als honken en een houten stick als knuppel.
Samen fietste door Meerseldreef, via de watermolen en weer terug langs de Mark.
De kinderen leerde hoe ze in een boom moesten klimmen,
maar ook, niet geheel onbelangrijk, hoe je er weer uit kon komen… ????
Hen uitdaagde om slootje te springen en van de afgebroken takken een hut te bouwen.
En die ze meenam naar het spannende ‘onbewoonde eiland’ achter bij de vijver.

Samen op de maaier, dat was ultiem geluk.

‘Opa mag ik op schoot?’ vroegen ze steevast als hij de grasmaaier uit het schuurtje reed.
Dan zag je de oogjes glimmen en glunderen en voelden ze zich de koning te rijk.
Elke ochtend nam hij ze mee naar de geitjes van de buren en voerden ze broodkruimels aan de vogeltjes.
Er was altijd wel een klusje te doen in die prachtig onderhouden tuin,
jammer genoeg hebben onze kinderen die groene vingers niet van hem overgenomen.????
Tijdens de lunch en avondeten zat hij altijd op zijn vaste plekje
onder het schilderijtje met de aardbeien, een kunstwerk van Mirèn.
Voor het slapen gaan, mochten de kinderen samen met hem in de grote stoel tv kijken.
Hij was een geweldige opa, een opa om nooit te vergeten.

Helaas zijn we hem de afgelopen jaren beetje bij beetje kwijtgeraakt.

Sven en Nicky mochten als kleinkinderen een kaarsje branden voor opa. Sven brak op dat moment en bedankte opa huilend voor alles wat hij voor hem gedaan had. Hartverscheurend. Het was een hartenkreet, die een ieder van ons diep raakte. Tranen vloeiden rijkelijk. ???? Met het laatste woord werd gevraagd een mooie persoonlijke herinnering aan Anton in gedachten naar boven te halen en een moment van stilte te nemen, daarna stak Mirèn nog een kaarsje aan en was de officiële ceremonie voorbij. Onder het genot van een drankje was er tijd om even bij te komen en met elkaar te praten. Om half drie werd de kist door onze mannen naar buiten gereden, wij volgden hen naar zijn laatste rustplaats. De tweede groep mensen, vrienden van Mirèn, vormden een erehaag en sloten achter ons aan.

Eerlijk gezegd heb ik het niet zo met kerkhoven, maar het was er echt prachtig en het voelde heel sereen.

De mannen mochten de kist neerzetten op de plek naast Hanny, mijn tante en zijn eerste vrouw. Manja las een prachtig gedicht voor, daarna kregen ze instructie hoe ze de kist in het gat mochten laten zakken. Best spannend als je dat moet doen vol met emoties. Stel je voor dat je in dat gat valt, of het touw van de kist uit je handen zou glippen. ???? Gelukkig gebeurde dat niet, maar het deed pijn het verdriet te zien, toen de kist zakte. Iedereen kreeg de gelegenheid om langs te lopen en zijn laatste groet te brengen. Wij, de familie, bleven als laatste staan en hebben samen afscheid genomen. We gooiden een schepje zand op de kist en bedankte Anton nogmaals voor alles wat hij gedaan en betekend heeft. Jeetje, wat was dat heftig!

Lieve opa,
Een opa uit duizenden.
Eén uit een miljoen.
Een opa die altijd voor ons klaar stond.
En alles met ons wilde doen.
Bij hem was het gezellig.
Bij hem in Galder was het superfijn.
Zo was mijn lieve opa…
En zo zal hij in mijn hart altijd zijn!
Lynn

Aardbeien van de koude grond, zijn zo lekker en gezond.

Met de familie hebben we nog een rondje gelopen op de begraafplaats waar meerdere ooms, tantes en zelfs een nichtje begraven liggen. Bij het verlaten van het terrein kreeg iedereen een doosje prachtige mooie rode zoete aardbeien mee naar huis, omdat Anton heel zijn werkleven in de aardbeien heeft gezeten. Wat een mooi gebaar van zijn neef, die nog altijd in aardbeienplanten handelt. Mirèn had een nazit met haar vrienden, wij sloten af met een drankje op het terras van de molen in Bavel, waar we ook de dag gestart waren. We blikten terug op een warm, liefdevol en intiem afscheid.

Sven en ik hadden de behoefte om, voordat we terug naar Haarlem zouden rijden, nog even langs het huis in Galder te gaan. De plek waar een groot deel van ons leven ligt en waar we zoveel gelukkige momenten hebben beleefd. De rit er naar toe riep al de nodige herinneringen op. We stopten even voor het huis, wat er toch heel anders uitzag nu, en reden vervolgens door naar de grot in het Maria-Park in Meerseldreef om hem een laatste eer te bewijzen. Het was mooi om op deze manier de dag af te sluiten, het was goed zo, de cirkel was rond.

Anton van Alphen ????

21 januari 1932 – 30 mei 2021

Stilletjes heb ik je hand losgelaten
zonder te verdwijnen in ‘voorbij’
blijf jij bestaan in mij.